Een robot gaat mijn werk toch nooit overnemen!

Denk jij dat stiekem ook? Als het over het verdwijnen van banen door robotisering en digitalisering gaat. Over de invloed van technologische ontwikkelingen op de arbeidsmarkt gaat. Het zal mijn tijd wel duren!

Ontwikkelingen gaan razendsnel. Banen verdwijnen door robotisering en digitalisering. Maar diezelfde ontwikkelingen bieden ook kansen op nieuwe functies en taken. Of jij dan diegene bent, die dit soort werk kan gaan doen is nog maar de vraag.

Vooruitkijken en aan de bak blijven

In de film Hidden Figures (over de rol van zwarte, vrouwelijke rekenaars – letterlijk ‘human computers’ – bij de succesvolle maanmissies van NASA) wordt een groot apparaat van IBM geïntroduceerd. Een kamer met een machine vol rekenkracht. Een rechtstreekse bedreiging voor de wel 25 tot 30 vrouwen die nu berekeningen uitvoeren. Hun leidinggevende beseft dat dit baanverlies voor hen allemaal betekent en gaat zich verdiepen in programmeren. Ze leidt de vrouwen daarin op en weet ze zo overgeplaatst te krijgen naar de ‘computerafdeling’

Ook jij krijgt ermee te maken

De functie van boordwerktuigkundige in een vliegtuig is op tijd van twee generaties uit beeld verdwenen. Overgenomen door computersystemen in het vliegtuig.
Terugkijken is natuurlijk altijd makkelijk. Misschien denk je wel dat het vooral de technische of lager opgeleide beroepen zijn waar dit soort ontwikkelingen plaatsvinden.

Robotsoftware ontwikkelt zich sneller dan robothardware. Als je dat relateert aan banen, zou dat logischerwijs betekenen dat denkwerk eerder wordt overgenomen dan werk waarvoor fijne motoriek van belang is.
Robots worden eerder advocaat of arts dan kapper.
Niet alleen omdat de techniek zich ervoor leent en omdat patroonherkenning belangrijk is. Maar ook omdat het beroepen zijn waarbij het loont om taken te automatiseren, al was het maar vanwege het uurtarief van de mensen die het nu uitoefenen [1].

Wist je dat nu al taken van advocaten en accountants door computers worden overgenomen?
Zelfs in die mate dat de huidige manier van opleiden (door ‘onderaan de ladder’ te beginnen) in gevaar komt.
Die werkzaamheden in het voortraject kunnen sneller en beter door computers en kunstmatige intelligentie gedaan worden. Maar ook bankpersoneel, administratief medewerkers, secretaresses, postbodes, financieel analisten en chauffeurs zijn volgens het World Economic Forum verdwijnende beroepen (Future of jobs report, WEF 2018)

Wil je weten hoeveel kans jij maakt dat jouw functie door robots wordt overgenomen? Kijk dan halverwege dit artikel (NOS) en laat het uitrekenen.

Vaardigheden van de toekomst

De mens moet zich toeleggen op sectorkennis en softskills. Daarmee kun je de werkzaamheden van een robot / computersysteem interpreteren en inzetten om het uiteindelijke eindproduct op te leveren.

Het World Economic Forum voorspelt dat in 2022 42% van de benodigde vaardigheden op het werk is veranderd ten opzicht van nu. Ook geven ze aan dat mensen gemiddeld 101 dagen nodig hebben om zich deze nieuwe vaardigheden eigen te maken. Bovendien verwachten zij dat deze vaardigheden binnen 5 jaar aan vernieuwing toe zijn. Je moet jezelf dus blijven ontwikkelen!

De complexe vraagstukken van de huidige tijd vragen om veel analyse, inzicht, innovatie, maar ook vaardigheden om over de grenzen van je eigen vakgebied heen te kijken. Dat vergt samenwerking, creativiteit en initiatief. Precies die vaardigheden die in het lijstje van het World Economic Forum staan.

Hoe ga jij bijblijven?

Om jezelf dus aantrekkelijk te houden voor een werkgever en/of opdrachtgever moet je jezelf blijven ontwikkelen. Met het lijstje van het WEF in je achterhoofd weet je nu een beetje in welke richting je het kunt zoeken. Misschien is het voor jouw wel een aanleiding om een andere richting in te slaan met een beroepsopleiding. Of denk je aan het ontwikkelen van specifieke vaardigheden door korte cursussen te volgen. Misschien weet je het helemaal nog niet en wil je het eerst even laten bezinken.

Heb je wel eens aan microlearning gedacht? Dit is een manier om lesstof aan te bieden in kleine, hapklare brokken.  Zo’n leereenheid is kort en op ieder moment – online – te volgen. Het is ook een beetje informeel leren. Je kiest zelf over welke onderwerpen je meer wil weten. Bij de EmpowerAcademy heb ik samen met andere experts over verschillende thema’s dergelijke microlearnings ontwikkeld.

“Je diploma was vroeger misschien een eindstation, maar nu eerder het beginpunt van een  leven lang leren en ontwikkelen.”

Minister Van Engelshoven (Onderwijs)

De overheid stimuleert een leven lang leren door met allerlei regelingen jezelf blijven ontwikkelen ook financieel aantrekkelijk te maken. Misschien kan één van deze vier mogelijkheden jouw net dat zetje geven om aan de slag te gaan met je eigen ontwikkeling.

Persoonlijke ontwikkelbudget
De overheid heeft persoonlijk ontwikkelbudget (STAP) beschikbaar gesteld om erkende opleidingen en deelcertificaten te behalen. Op dit moment wordt nog uitgewerkt hoe dit budget ingezet en aangevraagd kan worden. Het UWV gaat deze regeling waarschijnlijk uitvoeren.

Loopbaanadvies 45+
45+ ontwikkeladvies betaalt een loopbaanadvies dat inzicht geeft in het toekomstperspectief van het huidige werk, de competenties en toekomstige loopbaanmogelijkheden van de deelnemer. Hierbij gaat het erom dat deelnemers actief gaan nadenken over hoe zij werkend hun pensioenleeftijd kunnen bereiken en uitval door ziekte of werkloosheid kunnen voorkomen. Het product dat uit het Ontwikkeladvies voortkomt is dan ook een persoonlijk ontwikkelplan waarin de deelnemer heeft beschreven wat voor acties hij/zij gaat ondernemen om  zijn/haar mogelijkheden te vergroten om aan het werk te blijven tot het pensioen.
Je kunt dit ontwikkeladvies door iedere erkende (loopbaan)coach laten aanvragen.

Loopbaangesprek voor zorg- en welzijnssector
Via Sterk in je werk kun je een loopbaangesprek krijgen over werken in zorg en welzijn. Voor iedereen die in deze sector werkt of wil gaan werken. De kosten worden betaald via de regionetwerken Zorg en Welzijn.

Fiscale aftrekmogelijkheden en CAO
Daarnaast bieden verschillende cao’s persoonlijk ontwikkelbudget aan en kun je opleidingskosten onder voorwaarden van de inkomstenbelasting aftrekken.

Lang leve leren!

De veranderingen zoals geschetst in dit artikel zijn niet te stoppen. Ze gaan zonder twijfel effect hebben op de arbeidsmarkt en bestaande functies. Door kritisch te kijken naar je eigen meerwaarde en wat de ontwikkelingen voor jouw vakgebied kunnen betekenen, kun je deze bedreiging omzetten in een kans. Ga met je eigen ontwikkeling aan de slag, zodat je interessant blijft voor de arbeidsmarkt.

Over de auteur: Marianne Eussen is chief empowerment officer van Empowerbox, een platform voor persoonlijke ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid. Met de EmpowerAcademy bieden zij gratis microlearnings over uiteenlopende onderwerpen. Niet voor niets is hun motto Lang leve leren!

[1] De robot wordt eerder arts of advocaat dan kapper, NRC Handelsblad, 31 oktober 2015

Scroll naar boven